KA HRINGNUN THAWNTHU (True Story)

                     -         Laltlanzova Darngawn

THU HMATHEH : -

          He khawvela ka lo pian chhuah dan leh hringnun ka hman chhoh dan, harsa taka nun ka hman dan hi lo chhiar ve ula ka tih avangin ziak mai ka ni a, he thuziah hian zir tur eng nge awm tih ngaihtuah chungin chhiar la, ngaih loh lamah min ngaih sak loin min chhiar chhuah sak hram dawn nia.

A PIANG E : -

          Kum 1985 Mim Kut thla chawhnu lam a ni a, Ka nu chu hrehawm ti takin khumpuiah chuan ka pian chhuah dawn avangin na tuarin a awm mek a. Thingtlang kilkhawr tak a nih avangin Doctor \ha leh nurse an awm loh avangin, kan khua a nau chhar thiam Pi Hmuaki chu ka pianchhuah dawn avangin a lo in ring hle. Kawla ni chhuak chhiara ei zawng a nih avang chuan ka nu chu a cher hle a, rai a lak nat em avangin natna hrang hrangin a tlakbuak nasa hle bawk. Harsa ti tak leh hliam nasa tak tuar chung chuan min hring thei hram a. A in hliam nasat em avang chuan ka nu chuan he khawvela ka pianchhuan theih na’n a nunna a chan ta. Engmah ka hriat hmain ka tan hrehawm a in \ang nghal a ni ber. Ka Pu chuan ka hmingah Lalrinmawii tiin a sa a. Hringnun hrehawm tak chu ka zawh chho \an dawn ta.

HRINGNUN CHU : -

            Ka sawi tak ang khan thingtlang a awm ka nih avangin khawpuia awm naupang dangte neih ang toys infiam pui tur nei lo mah ila ka hlim thin khawp mai. Hmeichhia mah ni ila lui kal, sava veh, sephung kaw laih leh zana pawn to chu nuam ka ti thin hle. Kan thil neihte hi khawpui ami te neih ang ni lo mahse ka hlim pui hle thin. Thing delh loh lung delh lo na na na chu ka lo thang lian ve zel a, rual awh a na duh khawp mai. Nu tel lo a nun hman hrehawm zia chu ka hre chho dawn chauh a ni. Ka pa in min duat hle mah se ka nu ka ngaihna chu a hliah khuh zo mawlh lo.

            Ka la hriat reng chu sikula kan zirtir tupa min tih dan kha a ni. Class a kan tih turin kan nu-te chanchin ziah tur a ni a, ka thiante chuan an nu-te hming, kum leh an tih thinte an ziak sap sap a, kei chuan ka nu hming bak ziah tur ka hre si lo. A chanchin pakhat mah hriat ka neih loh avang chuan min hau hrep a, sawi tur ka ven hle. Ka nu chanchin ziah tur hriat chu ka chak alawm mahse a chanchin engmah hriat ka nei si lo.

            Kum 12 ka nih chuan ka pa chuan nupui dang min neih san a, ka nu (thar) chuan min duat hle, a rawn lawi tirh chuan mahse mahni hrin loh chu hmangaih an lo har a ni ang e, kum 2 kan awm tlan hnu chuan tih duhdahna ka tuar tan ta. Ka nu in min milh loh avang chuan ka tan ina awm rengna chi a nih loh avangin kan in chu kumkhua let leh ngai tawh lo turin ka chhuah san ta (Thutlukna ka siam tawh zawng zawng a ka siam sual lian ber zing a mi a ni.- Rinmawii). Thingtlanga awm reng chu hmasawn a har avangin khawpui lamah sum hmuh a awlsam zawk beiseiin ka pan ta a. Chhungte han belh mai tur ka hriat loh avang leh awmpui tur mamawh hriat lawk ka neih avang chuan an in chu ka pan tawp a. Hringnun bul \an \hat tumin theihtawpin hna ka thawk a, ka awmna te paw’n min fak ve fo. Ka nun hi harsatna hmachhawn tura khuanu ruat a ni ang e, hlim taka kum 1 ka awm hnu chuan harsatna ka chungah a rawn thleng leh ta (Ka thlan tur nise ka thlang lo chiang viau ang le). Ka Pu, ka awmna a pa ber, in min duat em avang chuan ka Pi chuan min ringhlelh a (ka pu hi vawikhat pawh ka la ngaih melh ngai lo), ka tan nun hman a va harsa tak em!! Rinhlelh reng nih ai chuan ti in hmun dang pan zai ka rel leh ta a. Ka awmna thar chu a hma ami nen a tehkhin chuan nuam lo tak a ni mahse ka tan tuar fan fan mai loh chu tih theih dang a awm si lo. Ka Pu chu zu in mi a ni a, zan tin a rawn rui haw ziah a, ka Pi nen pawh an in hau ngun hle.

            Thingtlanga sei lian ni mah ila, khawpuia ka awmna te an hauhsak em avangin ei ka hmu tha a, ka taksa a mawi in ka pian pawh khawpui nula tam tak ai chuan a nalh hle. Bazar leh khawi lo ka chhuah changte hian mipa tam tak hian min en duh thei hle. Ka in uluk avangin ngo ti a sawi tur ni lo mahila ka sar vuk thung. Tum khat chu ka pu in an huanah Picnic a rawt a kan phur tlang hle. Kan tumni a rawn thlen chuan ka pi chu a hnaah kal ngei ngei a ngai ta si a, a rawn tel ve hman ta lo. Hlim takin huan chu kan thleng a, ei tur tuihnai tak tak kan kente chu ka siam a ka pu te ho chu ka sem kual zel a. Khua alum avangin ka in ha bul ve hle. Ka pu chuan an bula thu ve tur leh in tur hi in ve turin min ti a, ka duh lo thuin ka chhang a, min ti lui bik lo. Cold drinks erawh ka hnar ta bik lo a. Mahse mahse Ka pu leh a thiante rilru reng ka lo hre si lo. Ka awmdan a danglam zo ta. Ka vai mum mum a ka hriat tawp ber chu Ka pu-in a hun a thleng ta a tih kha a ni. Ka harh chhuah leh meuh chuan ka taksa zawng zawng a sil vek a ana thum mai. Pathian khawngaihna zarah pasal ka hmu ve hlauh a nih chuan lawi that zan atan a ka khek, ka thianghlimna chu laksak ka ni ta. A va na tak em!!

          Ka thianghlimna nulat pawh ka hriat hma a laksak ka nih avangin depression ka nei nasa hle a, ka nun hi a chhe vek ni berin ka hria. Ka awmna a awm reng ka tan a him lo tih hria in ka awmna a\ang chuan ka chhuak leh a mahse kalna tur ka hre bawk si lo. Ka hmelhriat satliah, Muani te in chu ka pan ta tawp a. Muani chanchin hi tlem kan sawi ang e. Khawpuiah a nau nen a in luah an ni a, kan khua ami an ni nghe nghe. Kawngah kan in hmuh fo avangin an in pawh hre mai chauh ka ni a mahse pan tur dang ka hriat thlawt loh avangin ka pa ta tawp mai a ni. An inah chuan ka awm ve ren rawn a, in thlahrun a na duh khawp mai. Ka theih ang angin in hlawhna tur ka dap ve a mahse ka thawh thiam leh ka thawh awm reng ka hmu thei silo. Muani hi zanah dar 10 velah hian a chhuak ziah a, engnge a tih ka hriat pui lem lo. Ina rawn haw loh chang a nei zeuh zeuh a, a rawn haw chang lah hian zu rim a rawn nam haw ziah bawk a. Ka theih ang ang in ka zilh a mahse awmzia a awm mawh hle. Muani te hi an khawsak chu sang em em loh mah sela sum an nei thei em em a, incheina lah nise a changkang kang a in bel a ni ber mai. Thawh nei lo a ka awm reng chu Muani chuan min khawngaih ve deuh a ni ang, ka duh chuan sum hmuhna awlsam min kawh hmuh theih thu min hrilh a. Mamawh ka ngah ve bawk si, inthlahrunna a nasa bawk si, sum thawh chhuah dan ka dap a tul si a Muani chu ka zawt ta tawp a.

            Ni tam a liam lo, Muani chhuan zanin leng chhuak ila min ti a, ina tawm reng ka tan a ninawm ve bawk avang chuan ka lo rem ti ve mai a. He zan atang hian ka taksa chu sum hmuh nan ka hmang tan ta a ni. Ka rilru chuan hrehawm ka ti thei hle a mahse ka mamawh ber sum ka hmuh theihna awmchhun ni a ka hriat tlat avang chuan ka ti lo thei si lo. Ka depression neih chu a zual telh telh a, in sum lek lo in hringnun chu ka hmang chho zel a. Kawp hreh leh kawp duh loh pawh ka nei tawh lo, sum ka hmuh na tur a nih phawt chuan addict pawh nise ka pawi ti lo. Ka nung tawp telh telh a, damdawi hial ka khawih ta. Pathian reng reng rilruah a awm lo, ruihna tur ka hmuh chuan ka lungawi tawk hle. Ti hian hringnun chu ka hmang chho zel a, a tawpah hei hi ka thleng ta a nih hi.MSACS hmalakna pakhat, hmeichhe awm \ha duh lo ho thisen test leh a hriselna endik runpui kan awmna vengah an rawn nei a, in sawiselna nei lo mah ila ka thian te’n test ve tura min tih avangin ka test ve ta a. A va mak em! Ka ring thei lo, ka in phal bawk hek lo. Ka thisen test-na result alo chhuah chuan HIV +ve ka lo ni reng mai. Ka awm dan in a zir loh avangin khawvel mite hmuhsitin ka awm a, ka tan nun thlekhlelhna chhan tur reng reng a awm ta lo.

TLANG KAWMNA :-

            Awle, ka chanchin ka sawi atang hian mitin hian nun kan uluk a tul zia leh pawlawh taka nun hman a that lo zia kan hre thei awm e. I nun kal tawh chu engpawh nise in hnuh hniam tir lo la, i nun ti buaitu atan hmang suh ang che. Ka thalai puite ka chah duh chu hringnunah hian hlimna chauh in min hmuak lo a, lungngaihna pawh kan tan siamtu in kan tawn atan a dah a ni tih hria ila, lungngaihna leh hrehawmna alo thlen changin in dawm kun mai lo in hmalamah hlimna in min hmuak a ni tih hriain chhel takin kan awm tur a ni.

            “Hringnun hi lehkhabu ang a ni a, lungngaihna leh \ahna phek kan chhir thleng a nih pawhin chawl loin kan chhiar reng tur a ni; engtikah nge hlimna leh lawmna phek kan chhiar thlen dawn kan hre si lo”.